Dziś o elektryfikacji Wrocławia i historyku Władysławie Czaplińskim ! Zdarzyło się we Wrocławiu

Zdarzyło się we Wrocławiu 20 kwietnia ...

... roku 1889
Podpisanie umowy z berlińską firmą „Siemens und Halske” na budowę pierwszej w mieście elektrowni rozpoczęło proces elektryfikacji Wrocławia. Obiekt ulokowany został u zbiegu ulic Menniczej i Wierzbowej. W elektrowni, która rozpoczęła pracę w 1891 r. wytwarzano prąd stały o napięciu 110 V. Początkowo jej moc wynosiła 487,5 kW, a po rozbudowie w 1894/95 – 1447 kW. Niskie napięcie zasilania nie pozwalało na podłączenie odbiorców bardziej oddalonych od elektrowni. Do chłodzenia pobierano wodę z pobliskiej fosy miejskiej, węgiel dowożono furmankami. Wobec stałego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną władze miasta podjęły decyzję o budowie nowej elektrowni na Przedmieściu Odrzańskim w sąsiedztwie portu rzecznego i stacji kolejowej Wrocław Nadodrze, co znakomicie ułatwiało transport paliwa. Zbudowana w latach 1899 – 1901 nowa elektrownia, zwana Główną, miała moc 6 MW, zasilała napięciem stałym 580 V miejską sieć tramwajową, napięciem stałym 220 V odbiorców indywidualnych, a napięciem 5 kV stacje przetwórcze ulokowane w różnych częściach miasta. W 1906 r. zainstalowano w niej pierwszą na Dolnym Śląsku turbinę parową o mocy 2500 KM, co pozwoliło na wyłączenie w 1909 r. przestarzałej elektrowni przy ul. Menniczej, którą przekształcono w jedną ze stacji przetwórczych. Do 1914 r. elektryfikacja centrum miasta została już dokonana. W 1918 r. rozbudowana elektrownia dysponowała mocą 26,8 MW. Elektryfikacja peryferii miasta i przyległych powiatów rozpoczęła się od uruchomienia w 1911 r. dużej elektrowni okręgowej Czechnica w Siechnicach. Jej systematycznie zwiększana moc wynosiła w 1911 r. 4,2 MW, a w 1926 r. już 30 MW. Umożliwiło to elektryfikację terenów podmiejskich, a następnie po dalszej rozbudowie i modernizacji elektrowni oraz sieci przesyłowych zaopatrywanie w prąd dalej położonych terenów Dolnego Śląska. W 1930 r. wrocławską elektrownię miejska włączono do ogólnokrajowego systemu elektroenergetycznego. System energetyczny Wrocławia uzupełniały w okresie międzywojennym mniejsze elektrownie wodne i przemysłowe. Własne rezerwowe agregaty prądotwórcze posiadały niektóre większe instytucje i zakłady publiczne. Elektrownie wrocławskie oraz systemy przesyłowe prądu zostały częściowo zniszczone w trakcie oblężenia Wrocławia w 1945 r. Dewastację pogłębił rabunek instalacji zorganizowany po zdobyciu miasta przez władze sowieckie. Odbudowa wrocławskiego systemu energetycznego rozpoczęła się od jesieni 1945 r.

... roku 1974
Prof. Władysław Czapliński (1905 – 1981) wykładowca z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego powołany został na członka Duńskiej Królewskiej Akademii Nauk. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem znawców dziejów nowożytnych W. Konopczyńskiego, I. Chrzanowskiego i W. Sobieskiego. Podczas wojny wykładał na tajnych kompletach. W Uniwersytecie Wrocławskim rozpoczął pracę w lutym 1946 r. Był wykładowcą i kierownikiem Katedry Historii Powszechnej (1957 – 1969), Katedry Historii Polski i Powszechnej XVI – XVIII w. (1969 – 1977), takiegoż Zakładu. Pełnił funkcję prodziekana Wydziału Filozoficzno–Historycznego (1951 – 1954). W uznaniu wkładu w rozwój nauk historycznych w 1978 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego. Wśród jego zainteresowań szczególne miejsce zajmowały historia nowożytna Polski i Śląska oraz Danii. Zapoczątkował dyskusję nad oligarchią magnacką w Polsce XVII wieku. Zainicjował publikację serii monograficznej historii państw świata. Napisał m.in. „Historię Danii” (wraz z K. Górskim, 1965), „Glosę do Trylogii” (1974), „Historię Niemiec” (wspólnie z A. Galosem i W. Kortą, 1981), „Dzieje sejmu polskiego do roku 1939” (opublikowane pośmiertnie, 1984), „Zarys dziejów Polski do roku 1864” (1985) oraz wiele innych prac. Prowadził bogatą publicystykę historyczną na łamach „Tygodnika Powszechnego” i „Odry”. Przez dziesięciolecia był jedną z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych postaci w środowisku wrocławskich historyków, cenionym badaczem i nauczycielem, wychowawcą wielu pokoleń studenckich.

Kartka poprzedniego dnia   Kartka z następnego dnia